У адпаведнасці з Законам Рэспублікі Беларусь ад 12 ліпеня 2013 года «Аб медыяцыі» грамадзяне маюць магчымасць разглядаць спрэчкі шляхам перагавораў з удзелам медыятара.
Медыяцыя - перагаворы бакоў з удзелам медыятара ў мэтах урэгулявання спрэчкі (спрэчак) бакоў шляхам вырабу імі ўзаемапрымальнага пагаднення.
Медыяцыя прымяніма для ўрэгулявання спрэчак, якія ўзнікаюць з грамадзянскіх праваадносін, у тым ліку ў сувязі з ажыццяўленнем прадпрымальніцкай і іншага гаспадарчай (эканамічнай) дзейнасці, і зручная для спрэчак, якія ўзнікаюць з працоўных і сямейных праваадносін.
Медыяцыя дазваляе пазбегнуць судовага разбору, публічнага абвяшчэння праблем у бакоў у вядзенні бізнесу, сямейных і працоўных адносінах.
Медыятар - фізічная асоба, якая адказвае патрабаванням заканадаўства, якая бярэ ўдзел у перагаворах бакоў у якасці незацікаўленай асобы з мэтах садзейнічання ім ва ўрэгуляванні спрэчкі (спрэчак). Медыятар ажыццяўляе сваю дзейнасць на падставе пасведчання медыятара, якое выдаецца Міністэрствам юстыцыі Рэспублікі Беларусь па рашэнні Кваліфікацыйнай камісіі па пытаннях медыяцыі.
Медыятарам можа стаць фізічная асоба, якая мае вышэйшую юрыдычную або іншую вышэйшую адукацыю, якая прайшла падрыхтоўку ў сферы медыяцыі ў парадку, які ўстанаўліваецца Міністэрствам юстыцыі Рэспублікі Беларусь, або мае вопыт работы ў якасці прымірыцеля ў адпаведнасці з працэсуальным заканадаўствам, якое атрымала пасведчанне медыятара.
Медыятарам не можа быць фізічная асоба:
якая з'яўляецца дзяржаўным служачым, у тым ліку ажыццяўляючая паўнамоцтвы суддзі ў судзе, калі іншае не прадугледжана заканадаўчымі актамі;
прызнаная ва ўстаноўленым парадку недзеяздольнай або абмежавана дзеяздольнай;
маючая судзімасць;
паўнамоцтвы якой ў якасці суддзі суда, пракурорскага работніка, супрацоўніка Следчага камітэта Рэспублікі Беларусь, Дзяржаўнага камітэта судовых экспертыз Рэспублікі Беларусь, органаў унутраных спраў, дзяржаўнай бяспекі, пагранічнай службы, работніка органаў Камітэта дзяржаўнага кантролю Рэспублікі Беларусь, падатковых, мытных органаў, іншага дзяржаўнага служачага, натарыуса, адваката былі спынены ў парадку, устаноўленым заканадаўчымі актамі, па падставах, звязаных з учыненнем правіннасцей, несумяшчальных з яго прафесійнай дзейнасцю, – на працягу трох гадоў з дня прыняцця адпаведнага рашэння, калі іншае не прадугледжана заканадаўчымі актамі;
у дачыненні якога прынята рашэнне аб спыненні дзеяння пасведчання медыятара ў сувязі з парушэннем Правіл этыкі медыятара, якія зацвярджаюцца Міністэрствам юстыцыі Рэспублікі Беларусь.
Асноўнымі прынцыпамі медыяцыі з'яўляюцца:
- • добраахвотнасць;
- • добрасумленнасць, раўнапраўе і супрацоўніцтва бакоў;
- • бесстароннасць і незалежнасць медыятара;
- • канфідэнцыяльнасць.
Перавагі медыяцыі:
захаванне дачыненняў – усе перагаворы праводзяцца на аснове супрацоўніцтва, узаемнай павагі і асабістых маральна-этычных прынцыпах кожнага ўдзельніка;
канфідэнцыяльнасць – пры правядзенні медыяцыі захоўваецца канфідэнцыяльнасць усёй інфармацыі, якая датычыцца да медыяцыі;
эканомія грошаў – без расходаў на судовыя выдаткі, экспертызы і дзяржпошліну (расходы бакоў медыяцыі абмяжоўваюцца выплатай узнагароджання медыятара, памер якога вызначаецца па ўзгадненню бакоў і медыятара і фіксуецца ў пагадненні аб прымяненні медыяцыі);
эканомія часу – па ўзаемнай дамоўленасці ў зручны час і тэрміны.
Даведацца большае аб медыяцыі, атрымаць дапамогу ў выбары медыятара можна ў арганізацыях, якія забяспечваюць правядзенне медыяцыі:
Выбраць медыятара можна на спецыяльным партале Медыятар.бел.
Неабходная інфармацыя аб дзейнасці ў сферы медыяцыі размешчана на вэбпартале Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь у закладцы Дзейнасць/ Медыяцыя: https://minjust.gov.by/be/directions/advocacy/mediation/
Для атрымання пасведчання медыятара прэтэндэнт прадстаўляе ў Міністэрства юстыцыі:
заява аб выдачы пасведчання з указаннем прозвішча, уласнага імені, імені па бацьку (калі гэтакае маецца), грамадзянства, данныя пашпарта грамадзяніна Рэспублікі Беларусь, віду на жыхарства ў Рэспубліцы Беларусь - для грамадзян Расійскай Федэрацыі (серыя, нумар, дата выдачы, найменне дзяржаўнага органа, які выдаў дакумент), кантактнага тэлефона, звестак аб апошнім месцы работы, аб адсутнасці абмежаванняў для атрымання пасведчання;
копію дыплома (яго дубліката) аб вышэйшай юрыдычнай або іншай вышэйшай адукацыі, завераную на апошнім месцы работы ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку. У выпадку адсутнасці ў прэтэндэнта месца работы ён прадстаўляе натарыяльна засведчаную копію дыплома (яго дубліката) або яго копію з прад'яўленнем арыгінала (яго дубліката);
копію працоўнай кніжкі (яе дубліката), завераную на апошнім месцы работы ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку. У выпадку адсутнасці ў прэтэндэнта месца работы ён прадстаўляе натарыяльна засведчаную копію працоўнай кніжкі (яе дубліката) або яе копію з прад'яўленнем арыгінала (яе дубліката);
дакумент, які пацвярджае праходжанне падрыхтоўкі ў сферы медыяцыі ў парадку, устаноўленым Міністэрствам юстыцыі;
копіі дакументаў, якія пацвярджаюць наяўнасць вопыту работы ў якасці прымірыцеля ў адпаведнасці з працэсуальным заканадаўствам, завераныя ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку (копію загада суда аб прызначэнні ў якасці прымірыцеля);
фатаграфію памерам 3 x 4 см;
іншыя дакументы па жаданні прэтэндэнта, якія пацвярджаюць яго адпаведнасць патрабаванням, устаноўленым Законам Рэспублікі Беларусь "Аб медыяцыі".
Рашэнне аб выдачы або аб адмове ў выдачы пасведчання медыятара прымаецца кваліфікацыйнай камісіяй па пытаннях медыяцыі, створанай пры Міністэрстве юстыцыі Рэспублікі Беларусь, па выніках разгляду заяў аб выдачы пасведчання медыятара.
Арганізацыі, якія забяспечваюць правядзенне медыяцыі
Для забеспячэння матэрыяльных, арганізацыйна-прававых і іншых умоў ажыццяўлення дзейнасці медыятараў могуць быць створаны арганізацыі, якія забяспечваюць правядзенне медыяцыі.
Арганізацыя, якая забяспечвае правядзенне медыяцыі, можа быць створана ў якасці некамерцыйнай арганізацыі ў форме ўстановы (далей - установу) або ў якасці адасобленага падраздзялення юрыдычнай асобы.
Дзяржаўная рэгістрацыя ўстаноў, змяненняў і (або) дапаўненняў, унесеных у іх статут, ажыццяўляецца Міністэрствам юстыцыі Рэспублікі Беларусь.
Пастаноўка на ўлік адасобленых падраздзяленняў юрыдычных асоб, якія забяспечваюць правядзенне медыяцыі ажыццяўляецца галоўным упраўленнем юстыцыі абласнога (Мінскага гарадскога) выканаўчага камітэта па месцы знаходжання юрыдычных асоб (далей - адпаведнае галоўнае упраўленнем юстыцыі).
Для дзяржаўнай рэгістрацыі ўстановы ў Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь прадстаўляюцца:
заява аб дзяржаўнай рэгістрацыі па форме, устаноўленай Міністэрствам юстыцыі Рэспублікі Беларусь;
статут установы ў двух экзэмплярах без натарыяльнага засведчання, яго электронная копія (у фармаце .doc або .rtf);
спіс медыятараў, дзейнасць якіх будзе забяспечваць установу;
арыгінал або копія плацежнага дакумента, які пацвярджае выплату дзяржаўнай пошліны.
Для дзяржаўнай рэгістрацыі змяненняў і (або) дапаўненняў, унесеных у статут установы, у месячны тэрмін з дня іх унясення ў Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь прадстаўляюцца:
заява аб дзяржаўнай рэгістрацыі змяненняў і (або) дапаўненняў, унесеных у статут установы, па форме, устаноўленай Міністэрствам юстыцыі Рэспублікі Беларусь;
змяненні і (або) дапаўненні, унесеныя ў статут установы, у двух экзэмплярах, аформленыя ў выглядзе дадатку да статута ўстановы або яго новай рэдакцыі, без натарыяльнага засведчання, іх электронная копія (у фармаце .doc або .rtf);
арыгінал пасведчання аб дзяржаўнай рэгістрацыі ўстановы ў выпадку змянення наймення;
арыгінал або копія плацежнага дакумента, які пацвярджае выплату дзяржаўнай пошліны.
Для пастаноўкі на ўлік адасобленага падраздзялення юрыдычнай асобы ў адпаведнае галоўнае упраўленне юстыцыі прадстаўляюцца:
заява аб пастаноўцы на ўлік, падпісаная кіраўніком юрыдычнай асобы;
палажэнне аб адасобленым падраздзяленні юрыдычнай асобы, зацверджанае кіраўніком юрыдычнай асобы;
спіс медыятараў, дзейнасць якіх будзе забяспечваць адасобленае падраздзяленне юрыдычнай асобы;
арыгінал або копія плацежнага дакумента, які пацвярджае выплату дзяржаўнай пошліны.
Спіс медыятараў павінен утрымліваць звесткі аб прозвішчы, уласным імені, аб імені па бацьку (калі гэтакае маецца) медыятара, аб даце выдачы пасведчання медыятара, крузе пытанняў, у сферы якіх спецыялізуецца медыятар, а таксама можа ўтрымліваць іншыя звесткі.
Дзяржаўная рэгістрацыя ўстановы, змяненняў і (або) дапаўненняў, унесеных у статут установы, пастаноўка на ўлік адасобленага падраздзялення юрыдычнай асобы ажыццяўляюцца не пазней трох рабочых дзён з дня прадстаўлення ў Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь, адпаведнае галоўнае упраўленне юстыцыі належным чынам аформленых дакументаў.
Пералік нарматыўных прававых актаў:
Закон Рэспублікі Беларусь ад 12 ліпеня 2013 г. № 58-З «Аб медыяцыі».
Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 28 снежня 2013 г. № 1150 «Аб зацвярджэнні Правіл правядзення медыяцыі».
Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 31 снежня 2013 г. № 1184 «Аб некаторых мерах па рэалізацыі Закона Рэспублікі Беларусь «Аб медыяцыі» (разам з "Палажэннем аб кваліфікацыйнай камісіі па пытаннях медыяцыі", "Інструкцыяй аб парадку выдачы і спынення дзеяння пасведчання медыятара", "Тыпавымі правіламі дзейнасці арганізацыі, якая забяспечвае правядзенне медыяцыі").
Пастанова Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 17 студзеня 2014 г. № 12 «Аб некаторых пытаннях падрыхтоўкі ў сферы медыяцыі».
Пастанова Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 17 студзеня 2014 г. № 13 «Аб зацвярджэнні Інструкцыі аб парадку вядзення Рэестра медыятараў і Рэестра арганізацый, якія забяспечваюць правядзенне медыяцыі».
Пастанова Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 17 студзеня 2014 г. № 14 «Аб устанаўленні форм дакументаў у сферы медыяцыі».
Пастанова Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 17 студзеня 2014 г. № 15 «Аб зацвярджэнні Правіл этыкі медыятара».
Пастанова Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 23 студзеня 2014 г. № 21 «Аб некаторых пытаннях дзяржаўнай рэгістрацыі і ліквідацыі арганізацый, якія забяспечваюць правядзенне медыяцыі, якія ствараюцца ў форме ўстановы, пастаноўкі на ўлік і зняцці з уліку адасобленых падраздзяленняў юрыдычных асоб, якія забяспечваюць правядзенне медыяцыі».
